Χαλέπι: πώς το Ιράν σφράγισε τον επίλογο

Μπορεί η ρωσική πολεμική αεροπορία ν’ άνοιξε το δρόμο για την επικράτηση του Άσαντ στο Χαλέπι -γονατίζοντας την αντίσταση με τους αδιάκοπους βομβαρδισμούς από τον περασμένο Ιούλιο κι έπειτα- όμως την ήττα των ανταρτών σφράγισε η Τεχεράνη με τις σιιτικές παραστρατιωτικές οργανώσεις Αφγανών, Ιρακινών και Λιβανέζων που ελέγχει.
Αυτοί οι σιίτες μαχητές ήταν, κατά βάση, οι ένοπλες δυνάμεις που επιτέθηκαν στο Χαλέπι όταν δόθηκε η εντολή να ξεκινήσει η χερσαία επιχείρηση στα μέσα του Νοέμβρη· και με τις δικές τους νίκες -επί των σουνιτών ανταρτών στα μέτωπα όχι μόνο της Συρίας αλλά και του Ιράκ- το Ιράν έχει καταφέρει να ισχυροποιήσει τη θέση του ως περιφερειακή δύναμη, προσβλέποντας σε ζώνη επιρροής και ελέγχου που θα καταλήγει στη Μεσόγειο.
Η δύναμη της Τεχεράνης φάνηκε ξεκάθαρα στις 14 Δεκέμβρη 2016, όταν τορπίλισε την εκεχειρία που είχαν συμφωνήσει 24 ώρες πριν Ρώσοι και Τούρκοι και πέτυχε -προκειμένου αυτή, να μπορέσει να τεθεί σε ισχύ- ταυτοχρόνως με το διάδρομο για να εγκαταλείψουν αντάρτες και άμαχοι το Χαλέπι, ν’ ανοίξει ακόμη ένας για σιίτες εγκλωβισμένους σε ανταρτοκρατούμενη περιοχή της Συρίας.
H σιιτική ημισέληνος στη Μέση Ανατολή – πηγή: Hassan Siddiqui

Η διείσδυση του Ιράν στη Συρία και το Ιράκ

Διπλωμάτες και αναλυτές σημειώνουν ότι από το Ιράν εξοπλίζει, εκπαιδεύει και μισθοδοτεί χιλιάδες ομοδόξους μαχητές από κράτη της ευρύτερης περιοχής για να πολεμούν, μαζί με τους σιίτες της -επίσης καθοδηγούμενης από αυτό- λιβανέζικης Χεζμπολά, στα μέτωπα της Συρίας στο πλευρό του κυβερνητικού στρατού. Εποπτεύονται από τους διαβόητους Φρουρούς της Επανάστασης υπό την ηγεσία του επικεφαλής των στρατιωτικών επιχειρήσεων εκτός Ιράν, πανίσχυρου στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί, ο οποίος ήταν παρών και στο Χαλέπι, στη διάρκεια της πρόσφατης πολιορκίας, όπως φαίνεται στο βίντεο που ανήρτησαν στη σελίδα τους στo facebook οι ιρανικές ένοπλες δυνάμεις.

Κι εδώ ακριβώς είναι η μεγάλη διαφορά με τις μοναρχίες του Κόλπου (πρωτίστως με το Ριάντ) οι οποίες στηρίζουν μεν τους σουνίτες αντάρτες που μάχονται το καθεστώς Άσαντ αλλά με διαφορετικό τρόπο: «Οι Σαουδάραβες δίνουν εξοπλισμό και χρήματα. Δεν έχουν τεχνογνωσία. Είχαν την εντύπωση ότι αρκούν αυτά, φάνηκε, όμως, πως δεν αρκούν […] Οι Ιρανοί, από την άλλη, επενδύουν στο ανθρώπινο κεφάλαιο», εξηγεί στο Ρόιτερς δυτικός διπλωμάτης. Μεταφέρει, μάλιστα, αυτό που αποτελεί πεποίθηση μεταξύ των ανταρτών όταν ηττώνται από τον συριακό στρατό ότι τούτο συμβαίνει μόνο όταν ιρανός διοικητής έχει σπεύσει από την Τεχεράνη κι έχει το γενικό πρόσταγμα.
Αντιστοίχως ενεργεί το Ιράν και στο Ιράκ. Χιλιάδες, μισθοδοτούμενοι από αυτό, σιίτες μαχητές συνδράμουν τούτο τον καιρό το στρατό της Βαγδάτης στο μέτωπο του Ταλ Αφάρ, μεταξύ Μοσούλης και μεθορίου με τη Συρία. Η ανακατάληψη αυτής της στρατηγικής σημασίας πόλης θα δώσει στην Τεχεράνη την πολυπόθητη πρόσβαση στη Μεσόγειο.

Το δίπολο Ιράν – Σαουδική Αραβία

Οι «συγκρούσεις δι’ αντιπροσώπων» στη Μέση Ανατολή έχουν κατά κύριο λόγο στη βάση τους τη σουνιτο-σιιτική αντιπαράθεση, δηλαδή τη διαμάχη μεταξύ των εκπροσώπων των δύο κύριων δογμάτωντου Ισλάμ: κέντρο του σιιτικού Ισλάμ είναι το Ιράν, το οποίο προσπαθεί, διά του ελέγχου αραβικών κρατών, να εδραιώσει περιφερειακή ηγεμονία. Έτσι, όμως, πλήττεται το στάτους κβο της Σαουδικής Αραβίας, η οποία είναι παραδοσιακός του αντίπαλος, κυριαρχεί σε παναραβικούς και ισλαμικούς θεσμούς και αποτελεί, εξαιτίας των προσκυνημάτων της Μέκκας και της Μεδίνας, θρησκευτικό κέντρο του σουνιτικού δόγματος.
Το Ιράν έχει καταφέρει τα τελευταία χρόνια ν’ αλλάξει τη στρατηγική εξίσωση στη Μέση Ανατολή προς όφελός του. Σ’ αυτό συνεισέφεραν ο πόλεμος στη Συρία που έφερε αντιμέτωπους τον αλαουίτη (σ.σ. οι αλαουίτες συνιστούν αίρεση του σιιτικού Ισλάμ) Άσαντ και τους σουνίτες αντάρτες (των τζιχαντιστών συμπεριλαμβανομένων) καθώς και η αναταραχή στο γειτονικό Ιράκ όπου, και εκεί, η σιιτική κυβέρνηση αντιπαρατίθεται με το σουνιτικό στοιχείο που είχε την εξουσία τον καιρό του Σαντάμ.
Τα στοιχεία που υποδηλώνουν σφαίρα επιρροής του Ιράν από τον οίκο του μέχρι τη Μεσόγειο, έχουν επιγραμματικά ως εξής:

• στη Δαμασκό, ο αλαουίτης Άσαντ, μετά και τις εξελίξεις στο Χαλέπι, είναι πιο ισχυρός από ποτέ από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος
• στη Βαγδάτη, η σιιτική κυβέρνηση είναι φιλο-ιρανική
• στη Βηρυτό, η ελεγχόμενη από το Ιράν σιιτική οργάνωση Χεζμπολά είναι μια μεγάλη δύναμη

«Οι Ιρανοί είναι πολύ υπομονετικοί», τονίζει στο Ρόιτερς ο Χιλάλ Κασάν, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού. «Δεν προσβλέπουν σε άμεση ανταμοιβή. Είναι επίμονοι και δρέπουν τελικώς τους καρπούς της υπομονής τους». Προσθέτει ότι πέραν πάσης αμφιβολίας θα δημιουργηθεί αυτή η «σιιτική ημισέληνος ελέγχου» στη Μέση Ανατολή, η οποία θα περνά μέσα από το Ιράκ και τη Συρία και θα καταλήγει στο Λίβανο, άρα και στη Μεσόγειο· αλλά αν μπορεί ή όχι το Ιράν να διατηρήσει μια τόσο μεγάλη ζώνη επιρροής -αυτό, όπως λέει, είναι «αβέβαιο».

πρωτοδημοσιεύτηκε εδώ