Το Τέλος της Ιστορίας;

Tόσο “θερμό” καλοκαίρι, με τόσα και τέτοια γεγονότα σε παγκόσμιο επίπεδο -Ουκρανία, Γάζα, Λιβύη, Συρία, Ιράκ κι ένα σκοταδιστικό Ισλαμικό Κράτος που κόβει κεφάλια κι απειλεί με βιολογικό πόλεμο- δεν θυμάμαι άλλο. Όλα μαζί, όπως και το καθένα ξεχωριστά, αυτά τα γεγονότα είναι πολύ ανησυχητικά, όμως το πιο ανησυχητικό -κατά τη γνώμη μου- είναι το χαλιφάτο των τζιχαντιστών ανάμεσα και κατά μήκος των ποταμών Τίγρη και Ευφράτη.
Είναι γνωστό ότι το “Χαλιφάτο στη Συρία και το Ιράκ” ή “Ισλαμικό Κράτος” (ΙΚ εν συντομία) έχει στρατολογήσει και στελεχωθεί από χολωμένους -και με ισχυρές διασυνδέσεις στις φυλές- σουνίτες πρώην αξιωματικούς του Σαντάμ που οι μετα-Σανταμικές κυβερνήσεις της Βαγδάτης τους αρνήθηκαν την επανένταξη στο στράτευμα και από έμπειρους -επίσης σουνίτες- μαχητές της τζιχάντ ντόπιους αλλά και ξένους. Η στρατιωτική και επιχειρησιακή τους επάρκεια είναι, οπωσδήποτε, ένας από τους λόγους που το ΙΚ συνεχίζει να διευρύνει την επικράτειά του. Δεν είναι όμως ο μόνος. Αυτή που κάνει τη διαφορά είναι η “ομαδοποίηση” ή -κατά τον μεγάλο Άραβα ιστορικό του 14ου αιώνα, Ιμπν Χαλντούν– η “ασαμπίγια“.
Ο Ιμπν Χαλντούν είχε παρατηρήσει το ιστορικά συχνό φαινόμενο, μεγάλοι και οργανωμένοι στρατοί να ηττώνται από μικρές και, κατά κανόνα, περιθωριακές ομάδες. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αιτία του φαινομένου είναι αυτό που ο ίδιος όρισε και ονόμασε ασαμπίγια. Ό,τι, δηλαδή, οι ομάδες που βρίσκονται στο περιθώριο της κοινωνίας  -όπως είναι σήμερα οι εξοστρακισθέντες αξιωματικοί του Σαντάμ και οι κραδαίνοντες τα χασαπομάχαιρα μαχητές του Ισλάμ- εμφανίζουν πολύ ισχυρή αίσθηση του ανήκειν και κατ’ επέκτασιν ταυτίζονται με την ομάδα και τους στόχους της. Αν, όμως, η ομάδα, για τους όποιους λόγους, “εκπολιτιστεί” και αποκτήσει μεγάλο πλούτο τότε η αίσθηση της ασαμπίγια μειώνεται, οι δεσμοί μεταξύ των μελών και με την ομάδα χαλαρώνουν και επικρατεί ο ατομικισμός.
Η ασαμπίγια μπορεί να είναι το κλειδί όχι μόνο για την κατανόηση της επέλασης του ΙΚ αλλά κυρίως για τον τρόπο αντιμετώπισής του. Αποδεδειγμένα ο ιρακινός στρατός, δεν τα βγάζει πέρα μαζί του∙  μπορεί, όμως να έχουν καλύτερη τύχη οι εξίσου φανατισμένες και ετοιμοπόλεμες σιιτικές οργανώσεις του Ιράκ. Έτσι, άλλωστε, είχε καταλάβει -πολλά χρόνια πριν- την εξουσία στη Συρία ο αλαουίτης, Χαφέζ αλ ‘Ασαντ.  Στους δικούς του, δηλαδή τους αλαουίτες, βασίστηκε κι εκείνοι σ’ εκείνον. Μέχρι ν’ ανέλθουν στην εξουσία, οι αλαουίτες ήταν ένα μειοψηφούν, παραγκωνισμένο και γκετοποιημένο παρακλάδι του σιιτικού ισλάμ, παρίες της πλειοψηφούσας σουνιτικής κοινωνίας της Συρίας∙ πλην όμως εμφάνιζαν ισχυρότατη ασαμπίγια.
Μένει να δούμε πως θα εξελιχθoύν τα πράγματα. Γενικώς. Και με το ΙΚ και με το Ουκρανικό και με την κρίση του χρέους στην Ευρώπη και μ’ ό,τι άλλο ανατρέπει, ανατρέπεται και βάζει σε μεγάλη δοκιμασία τους ανθρώπους. Το μόνο σίγουρο είναι πως μ’ όλη αυτή την τρομακτική ανακατωσούρα διεθνώς, εκείνο που επιβεβαιώνεται σταθερά είναι το τα πάντα ρει, μηδέποτε κατά τ’ αυτό μένειν σε αντίθεση με το πολυδιαφημισμένο, πλην κενό περιεχομένου, ιδεολόγημα για το Τέλος της Ιστορίας…

*στη φωτογραφία, η σημαία του Ισλαμικού Χαλιφάτου