Η Θάλασσα του Βασιλιά και ο πόλεμος των αγωγών

Η θάλασσα του Βασιλιά ή άλλως Shah Deniz είναι ένα τεράστιο κοίτασμα φυσικού αερίου στην Κασπία. Βρίσκεται 70 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Μπακού, σε βάθος 600 μέτρων. Η έκτασή του είναι 860 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Είναι το κοίτασμα που θα τροφοδοτεί, από το 2019 και μετά, με αέριο την Ευρώπη δίνοντάς της, ταυτοχρόνως, τη δυνατότητα να μειώσει την εξάρτησή της από τη Ρωσία.

Του κονσόρτιουμ που εκμεταλλεύεται το Shah Deniz ηγούνται δύο κολοσσοί της ενέργειας: η βρετανική  BP και η αζέρικη SOCAR, στην οποία περνά το 66% του ΔΕΣΦΑ, δηλαδή, του Διαχειριστή του Εθνικού μας Συστήματος Φυσικού Αερίου. Κι εδώ, ακριβώς, τα πράγματα αρχίζουν κι αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Με το που γράφτηκε ότι η εξαγορά έχει κλειδώσει -αυτό έγινε 19 Ιουνίου 2013- ένα δελτίο τύπου από τα κεντρικά της κοινοπραξίας Nabucco στη Βιέννη ήρθε να υπενθυμίσει ότι ο ακήρυκτος πόλεμος των αγωγών για τη μεταφορά του αζέρικου αερίου στην Ευρώπη έχει μπει στην πιο κρίσιμη φάση του. Το tweet του Andy Langenkamp συμπυκνώνει την ουσία:

Azerbaijan’s #SOCAR buys Greek gas operator #DESFA; good for #TAP; another blow to #Nabucco en #EU http://t.co/VbxK6u5fXU

— Andy Langenkamp (@AndyLangenkamp) June 19, 2013

Ένα παραπάνω, μάλιστα, συμπυκνώνει την ουσία, διότι μέχρι τέλος Ιουνίου η κοινοπραξία του Shah Deniz θα έχει ανακοινώσει τον αγωγό που θα μεταφέρει το αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη. Δύο διαγκωνίζονται:

-ο αγωγός ΤΑΡ μέσω Ελλάδας, Αλβανίας και Αδριατικής με κατάληξη την Ιταλία

-ο αγωγός Nabucco μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας με κατάληξη την Αυστρία

Ο ανταγωνισμός τους είναι αμείλικτος και το παρασκήνιο διαθέτει από γεωπολιτική ίντριγκα και πικρή εταιρική αντιπαλότητα μέχρι υψηλή διπλωματία και περίπλοκες εμπορικές συμφωνίες. Ο Nabucco (τον ονόμασαν έτσι οι αρχικοί εμπνευστές του, διότι κατέληξαν στη δημιουργία του μετά το τέλος της ομώνυμης όπερας του Βέρντι που είχαν παρακολουθήσει στη Βιέννη) ξεκίνησε ως φαβορί. Ο ΤΑΡ, πάλι, ήταν το…αουτσάιντερ. Έχει πάψει, όμως, να είναι καιρό τώρα.
Η εξαγορά του ΔΕΣΦΑ από τους αζέρους και ο συνειρμός ότι έτσι ανοίγει ο δρόμος για τον ΤΑΡ, είναι το τελευταίο από τα μηνύματα που έχουν θορυβήσει τον Nabucco. Είχαν προηγηθεί η απώλεια της στήριξης των Βρυξελλών και η εκτίμηση, σε μακροσκελές τηλεγράφημα, του πρακτορείου Reuters, ότι ο ΤΑP έχει προβάδισμα.
Έχει όμως; Η αλήθεια είναι πως δεν το ξέρουμε. Γι αυτό, στον ελάχιστο χρόνο που απομένει, οι “στρατοί” των ΤΑΡ και Nabucco έχουν αποδυθεί σε ατελείωτο λόμπινγκ σε Μπακού και Βρυξέλες. Γι αυτό και το δελτίο τύπου που έβγαλε η Nabucco την Τετάρτη 19 Ιουνίου. Για να υπενθυμίσει την ισχυρή πολιτική στήριξη που έχουν τα επενδυτικά της σχέδια αλλά και το ότι ο αγωγός της θα περνά από πρώην ανατολικο-ευρωπαϊκές χώρες που σήμερα εξαρτώνται από τη Ρωσία για ενέργεια.
Αυτό το τελευταίο είναι επιχείρημα και της άλλης πλευράς. Από την…ανάποδη, όμως, και με έμφαση στο πικρό χιούμορ των Ρώσων πως το αζέρικο αέριο ίσα που φτάνει για ένα μπάρμπεκιου. ‘Αρα με τον ΤΑΡ το Μπακού δεν κινδυνεύει να τα σπάσει με τη Μόσχα αφού ο αγωγός δεν θα περάσει από εδάφη του πάλαι ποτέ ανατολικού μπλοκ. Όπως και το ότι ο ΤΑΡ προσφέρει την πιο σύντομη και άμεση διαδρομή προς τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές αγορές, πρόσβαση στις παρθένες αγορές της Αλβανίας, του Μαυροβουνίου ακόμη και του Κοσόβου, την πιο ανταγωνιστική τιμή προσφοράς φυσικού αερίου, αλλά και ουσιαστική βοήθεια στην Ελλάδα της κρίσης με θέσεις εργασίας, έσοδα από δασμούς και φθηνό αέριο.

Trans Adriatic Pipeline: Government of Greece and TAP agree Host Government Agreement http://t.co/rxIg9yYigi

— TAP (@tap_pipeline) June 21, 2013

Το κονσόρτιουμ του Shah Deniz από την πλευρά του, επιμένει ότι το κριτήριό του είναι εμπορικό και μόνο. Γι αυτό και τα στελέχη του στις συζητήσεις με τους αγοραστές κατά μήκος των διαδρομών των TAP και Nabucco ζητούν να μάθουν τι είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν για το φυσικό αέριο του Αζερμπαϊτζάν. Κι όπως υποστηρίζουν αναλυτές, διαφαίνεται μεγαλύτερη διάθεση για προσφορά κατά μήκος της διαδρομής του TAP.
Αν προς τα κει θα κλίνει τελικώς η πλάστιγγα -δεν μένει παρά να αποδειχτεί. Εκτός πάλι κι αν κάτι άλλο ξέρει ο Μπαρόζο γι αυτό και μετά τη συνάντησή του με τον Αζέρο Πρόεδρο Αλίεφ έκανε λόγο για win-win situation όπου αμφότεροι TAP και Nabucco χωρούν…