Μαρία Καρχιλάκη
H Μααλούλα είναι, ήταν για να ακριβολογώ, ένα από τα ωραιότερα μέρη που έχω πάει. Είναι ένα μεγάλο χωριό, λίγο έξω από τη Δαμασκό, που οι κάτοικοί του μιλούν τη γλώσσα του Χριστού, δηλαδή τα Αραμαϊκά. Είναι ένα μέρος σκαλισμένο, λες, στους βράχους. Βράχοι θεόρατοι, κατακόρυφοι που μέχρι πολύ πρόσφατα κρατούσαν στην αγκαλιά τους 3000 ανθρώπους και τις ζωές τους: φιδίσιοι στενοί δρόμοι, σπίτια, σπιτάκια, εκκλησίες και τζαμιά, μαγαζιά και μαγαζάκια με ό,τι πραμάτεια μπορείς να φανταστείς. Ήμουν εκεί, τέτοια εποχή περίπου, το 2010. ‘Εξι μήνες πριν αρχίσει ο πόλεμος. Μαζί με τον οπερατέρ Μανόλη Δημελά είχαμε κάνει το ρεπορτάζ που μόλις είδες.
Η Μααλούλα το 2010
Είναι τόσο εντυπωσιακό το τοπίο που εγγράφεται στη μνήμη. Οποτεδήποτε, ακόμη και φευγαλέα -όπως γίνεται με τα πλάνα της τηλεόρασης- να περάσει μια εικόνα του μπροστά σου, αμέσως θα πεις με σιγουριά πως -ναι, αυτή είναι η Μααλούλα. Έτσι τόπαθα προ ημερών. Σε πρώτο πλάνο ο αντάρτης να πυροβολεί μανιωδώς με το πυροβόλο και στο βάθος ο βράχος με τα γαντζωμένα σπίτια που δεν έχει όμοιό του. Μαζί με το σφίξιμο στο στομάχι περνούν βολίδα απ’ το μυαλό μου όλα τα πρόσωπα των ανθρώπων που είδες στο ρεπορτάζ. Μας “βλέπω” να κατεβαίνουμε με το Μανόλη τα σκαλιά που μας υποδεικνύει η ηγουμένη του παμπάλαιου μοναστηριού της Αγίας Θέκλας και ν’ αντικρίζουμε μια παραμυθένια φάτνη σ’ ένα μεγάλο κοίλωμα του βράχου, πάντα φωτισμένη, μέρα και νύχτα, όλες τις εποχές του χρόνου. “Βλέπω” ξανά να κατεβαίνουν απ’ τα εξωτερικά σκαλιά του μοναστηριού κορίτσια με καλυμμένο το κεφάλι κι η ηγουμένη να μου λέει πως είναι μουσουλμάνες που έρχονται όπως και οι χριστιανοί στο μοναστήρι για να πιουν απ’ το νερό της πηγής του που θεωρείται θαυματουργό. Θυμάμαι, στους τοίχους στο αρχονταρίκι, τις φωτογραφίες του Μπασάρ και της Άσμα Άσαντ από επίσκεψή τους στην Αγία Θέκλα. Στη μία, δίπλα-δίπλα με την ηγουμένη, να γευματίζουν. Άλλοι καιροί, χαρούμενοι κι οι τρεις τους. Στην άλλη, να φωτογραφίζονται με τα κορίτσια του ορφανοτροφείου.
Δες τις φωτογραφίες εδώ.
Ξέρω καλά το δρόμο που πυροβολούσε ο αντάρτης με το πυροβόλο. Στα 50 μέτρα, αριστερά στην ανηφόρα, είναι το τζαμί που είχαμε συναντήσει το σείχη που είδες να κουβεντιάζει με τα πιτσιρίκια στα αραμαϊκά. Δίπλα ακριβώς, ένα μικρό μπακαλικάκι. Ο ιδιοκτήτης του ήταν ο καταλύτης της γνωριμίας μας με το βοσκό που τα πρόβατά του…καταλαβαίνουν αραμαϊκά. Μας περίμενε να κατέβουμε απ’ τη στάνη με μια τεράστια τσάντα γεμάτη δώρα: χουρμάδες, φρεσκοκαβουρντισμένοι ξηροί καρποί, ντόπιο τυρί. Φύγαμε με την υπόσχεση να επιστρέψουμε όχι για δουλειά αλλά για ξεκούραση και διακοπές… Βλέπεις, όμως, όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια, ο Θεός γελάει… Κι η Μααλούλα που γνώρισα δεν υπάρχει πια…
Η Μααλούλα το 2013
Η μάχη της Μααλούλα
Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, μέσα στη Μααλούλα ήταν οι αντάρτες της οργάνωσης Αλ Νούσρα που διασυνδέεται με την Αλ Κάιντα κι ακροβολισμένος στα υψώματα τριγύρω ο κυβερνητικός στρατός. Οι δύο πλευρές αντάλλαζαν σφοδρά πυρά. Από τους 3000 κατοίκους είχαν απομείνει 50. Οι υπόλοιποι την εγκατέλειψαν. Η Μααλούλα, στην οποία πλειοψηφούν οι χριστιανοί, είχε καταφέρει αυτά τα χρόνια του εμφυλίου να μείνει στο απυρόβλητο. Τα πράγματα άλλαξαν άρδην ξημερώματα Πέμπτης 5 Σεπτέμβρη. Τότε χτύπησαν οι αντάρτες, “καθαρίζοντας” με επίθεση αυτοκτονίας το κυβερνητικό μπλόκο στην είσοδό της. Αυτό τουλάχιστον λέει η επίσημη εκδοχή. Διότι εναπομείναντες στη Μααλούλα λένε άλλα. Μιλούν για προδοσία. Ό,τι δηλαδή, δολοφονήθηκε από δικούς του ο συνταγματάρχης της ομάδας του συριακού στρατού που υπερασπιζόταν την πόλη έτσι ώστε να χαλαρώσει η πειθαρχία και να διευκολυνθεί η προώθηση των ισλαμιστών ανταρτών στο εσωτερικό της. Η ηγουμένη Πελαγία, τα ορφανά της και οι υπόλοιπες μοναχές παραμένουν στο μοναστήρι, στο οποίο, όπως η ίδια είπε σε τηλεοπτικό κανάλι του Λιβάνου, εισέβαλαν αντάρτες, το φωτογράφισαν, το βιντεοσκόπησαν αλλά δεν πείραξαν τους ανθρώπους. Αυτό που, ενδεχομένως, δεν είπε, διότι πιθανότατα δεν μπορούσε, είναι αυτό που λένε όσοι υποστηρίζουν τα της δολοφονίας του συνταγματάρχη. Ό,τι οι αντάρτες πήγαιναν με τις ντουντούκες πάνω κάτω κι απειλούσαν τους κατοίκους πως αν δεν ορκιστούν πίστη στον Αλλάχ θα τους σκοτώσουν. Και πως αποκεφάλισαν κι ένα άγαλμα της Παναγίας. Ένα τελευταίο, επίσης, που οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι λένε, είναι πως αργά ή γρήγορα οι αντάρτες θα εκδιωχθούν. Διότι η προδοσία εξόργισε τη Δαμασκό. Κι ο άνθρωπος που συντονίζει πλέον την επιχείρηση ανακατάληψης του χωριού είναι ο διαβόητος στρατηγός των Αλαουιτών, Χαμούντα, που ηγείται ομάδας επίλεκτων ομοδόξων του.
Dispatches
