Η Φαρίμα Χαμπασιζαντέχ, Τζαστίνα (Justina) σκέτο για τους πάμπολλους θαυμαστές της μέσα κι έξω απ’ τη χώρα της, είναι ένα πολύπλευρο καλλιτεχνικό ταλέντο από το Ιράν. Γράφει στίχους και ποιήματα, παίζει στο θέατρο και δυστυχώς γι’ αυτήν …ραπάρει.
Λέω δυστυχώς για δυο λόγους.
Πρώτα-πρώτα, διότι το ραπ είναι μόλις μετά βίας ανεκτό στο Ιράν καθώς συγκεντρώνει όλους τους ‘δαίμονες’ των μουλάδων. Είναι underground μουσική τίγκα στον θυμό και το παράπονο που ξεπήδησε από τ’ αμερικάνικα γκέτο. Με άλλα λόγια, μιλάει πολύ και λέει πράγματα που δεν πρέπει να λέγονται κι έχει και αμερικάνικη σφραγίδα.
Κι έπειτα, δεν επιτρέπεται στις γυναίκες να τραγουδούν δημόσια για να μην προκαλούν το άλλο φύλο. Μόνο σε χορωδίες τις αφήνουν να συμμετέχουν.
‘Στραβά μάτια’ όσο δεν ενοχλείς
Οι νόμοι, βεβαίως, όχι μόνο στο Ιράν αλλά παντού, και ελαστικότητα έχουν και εφαρμόζονται, συχνά πυκνά, κατά το δοκούν. Κάτι το οποίο στην περίπτωσή μας σημαίνει ότι, όσο δεν ενοχλούν με τη γλώσσα που χρησιμοποιούν και τα μηνύματα που περνούν, και το ραπ βρίσκει το δρόμο του και οι γυναίκες ψιλο-τραγουδάνε. Κάνουν, δηλαδή, οι μουλάδες τα στραβά μάτια και την καρδιά πέτρα, για να μη σκάσει από την καταπίεση το ηφαίστειο που λέγεται νεολαία και ξεράσει ξανά λάβα στους δρόμους.
Αυτό δεν σημαίνει βεβαίως ότι μια γυναίκα ράπερ μπορεί να κάνει στο Ιράν ό,τι θα έκανε σε μια δυτική χώρα. Ούτε συμβόλαιο με δισκογραφική εταιρία μπορεί να υπογράψει ούτε να ραπάρει σε κοινή θέα. Οι εμφανίσεις περιορίζονται σε underground χώρους που το καθεστώς -εννοείται πως- γνωρίζει και παρακολουθεί στενά αλλά υποδύεται πως αγνοεί, η ηχογράφηση γίνεται σε μυστικούς -υποτίθεται- χώρους ενώ η προώθηση των νέων τραγουδιών γίνεται αποκλειστικά μέσα από τα σόσιαλ μίντια.
Η σύλληψη
Μέχρις ενός σημείου η δραστηριότητα της Τζαστίνα, που πάντα ήταν στο ραντάρ των Αρχών, ήταν σχετικά ανεκτή. Όταν όμως άρχισε να πολυμιλά με τις ρίμες της για τα δικαιώματα των γυναικών -και μάλιστα σε μια χρονική στιγμή που η κατάσταση ήταν εκρηκτική στο Ιράν- τα πράγματα άλλαξαν. Όπως λέει στο BBC (βίντεο στην αρχή της ανάρτησης) οι Φρουροί της Επανάστασης την συνέλαβαν με την κατηγορία της παραβίασης του νόμου κατά της διαφθοράς και την κράτησαν για τρεις ημέρες. Στη συνέχεια εισέβαλαν στο σπίτι της και της πήραν τον εξοπλισμό της. Αρκετές τραγουδίστριες είχαν παρόμοια εμπειρία εκείνον τον καιρό. Κάποιες, μάλιστα, οδηγήθηκαν στη φυλακή. Η συνήθης καταδίκη ήταν -και είναι- ‘ένοχη για διάδοση και ενθάρρυνση της απρέπειας’. Η ποινή συμπεριλαμβάνει κάθειρξη, πρόστιμο ακόμη και μαστίγωμα. Τις πιο πολλές φορές οι ποινές αυτές δεν εφαρμόζονται. Ο φόβος που καλλιεργούν, όμως, λειτουργεί αποτρεπτικά. Έτσι, οι περισσότερες τραγουδίστριες είτε εγκαταλείπουν το τραγούδι είτε τη χώρα.
Η Τζαστίνα δεν συζητούσε ν’ αφήσει το τραγούδι ούτε τον ακτιβισμό. Άφησε, λοιπόν, το Ιράν.
Αυτοεξόριστη στην Τυφλίδα της Γεωργίας
Εδώ και κάμποσο καιρό η Τζαστίνα ζει αυτοεξόριστη στην Τυφλίδα της Γεωργίας. Στο τελευταίο της τραγούδι με τίτλο fatva ( [μετ.] φετφά: γνωμοδότηση μουφτή ή ιμάμη) ραπάρει γι’ αυτά που έζησε στο Ιράν. Καταγγέλει την περιθωριοποίηση των γυναικών, τις διακρίσεις εναντίον τους, την καταπίεση των μουλάδων. Μπορεί να ραπάρει στα φαρσί, όμως οι ενσωματωμένοι αγγλικοί υπότιτλοι σπάνε το φράγμα της γλώσσας κι επιτρέπουν στο μήνυμα να φτάσει παντού.
Fatva (αγγλικοί υπότιτλοι – η Τζαστίνα μπαίνει στο 2:22 )
Εκτός Ιράν πλέον, η Τζαστίνα μπορεί να εκφραστεί όπως θέλει και να πει ό,τι αισθάνεται. Ωστόσο, εξακολουθεί ν’ ανησυχεί για τις επιπτώσεις. Όχι για ‘κείνη. Για την οικογένεια της που έμεινε πίσω. “Είναι φορές που σκέφτομαι πως ίσως είναι καλύτερα να σωπάσω”.
Ποια είναι η Τζαστίνα
H Τζαστίνα γεννήθηκε στην Τεχεράνη το 1990. Κόρη ενός πατέρα που λάτρευε τη μουσική έμαθε να τη λατρεύει και η ίδια. Άλλο τόσο λατρεύει και την ποίηση. Τραγουδούσε πάντα, λέει, και της άρεσε να γράφει ποιήματα. Στην πορεία ήρθαν οι στίχοι και στα 18 της μπήκε με φούρια στη ραπ. Σπούδασε θέατρο κι ένα διάστημα έπαιζε κιόλας. Η μάνα της αντέδρασε έντονα όταν έμαθε ότι ραπάρει και της κατέστρεψε, σπάζοντάς το, το πρώτο της cd. Με τη βοήθεια του πατέρα της όμως που ήταν εξαρχής υποστηρικτικός, οι αντιρρήσεις της μητέρας της κάπως μετριάστηκαν. Η γνωριμία της με το ευρύ κοινό έγινε μέσω της συνεργασίας της με τους διάσημους στο ιρανικό underground hip-hop TB10 αλλά εκείνα που την καθιέρωσαν ήταν πρώτα οι αψεγάδιαστες ρίμες και η φωνή της και μετά τα σόσιαλ μίντια. “Η ραπ” λέει “είναι ένα όχημα για να εκφραστείς συγκεκριμένα και με ειλικρίνεια. Η λογοκρισία δεν έχει θέση”.
Μιας και είστε εδώ, ίσως σας ενδιαφέρουν κι αυτά ⬇️
Ιράν: Οι γυναίκες είδαν το μπιτς βόλεϊ από τη βεράντα μιας καφετέριας
Ιράν: Η Τεχεράνη των πλουσίων ? ⬇️
Ιράν: Η Τεχεράνη των φτωχών ? ⬇️