Μαρία ΚαρχιλάκηΜερικές παρατηρήσεις:
- Η φωτογραφία που βλέπεις είναι από το τεύχος του περιοδικού INSPIRE της Αλ Κάιντα που κυκλοφόρησε το Μάρτιο του 2013. Ούτε λίγο ούτε πολύ ισοδυναμεί με φετφά κατά εννέα ατόμων για “εγκλήματα κατά του Ισλάμ”. Στην έκτη θέση των “επικηρυγμένων” βρίσκεται ο διάσημος σκιτσογράφος, Σερμπάν Σαρμπονιέ, διευθυντής του Charlie Hebdo, ένα από τα δώδεκα θύματα της χθεσινής επίθεσης.
- Φεύγοντας οι τρομοκράτες από τον τόπο του μακελειού, αυτόπτες λένε πως φώναξαν –πείτε στους δημοσιογράφους πως είμαστε από την Αλ Κάιντα της Υεμένης, το παρακλάδι, δηλαδή, της Αλ Κάιντα στο νοτιότερο άκρο της αραβικής χερσονήσου.
- Η τρομοκρατία στο Charlie Hebdo ήταν καλά προετοιμασμένη και οι δράστες είχαν κάποιας μορφής εκπαίδευση∙ κοντολογίς, δεν επρόκειτο για χτύπημα μοναχικών λύκων σαν κι αυτά που παρακινεί ο ISIS τους υποστηρικτές του να κάνουν σε χώρες της Δύσης, αντίθετα χαρακτηρίζει τις μελετημένες και με μεγάλο συμβολισμό επιθέσεις της Αλ Κάιντα.
- Με το που έγινε γνωστό το γεγονός, ξεκίνησε “πόλεμος” στα σόσιαλ μίντια μεταξύ υποστηρικτών της Αλ Κάιντα και του ISIS, με την κάθε πλευρά να διεκδικεί την πατρότητα της επίθεσης.
Ναι, είναι αλήθεια πως ακόμη αυτά που δεν ξέρουμε για τη δολοφονική επίθεση κατά του Charlie Hebdo είναι πολύ περισσότερα απ’ αυτά που γνωρίζουμε. Όμως, όσο πιο πολύ μελετώ προσεκτικά τα στοιχεία τόσο πιο πολύ πείθομαι πως πιθανότατα το Charlie Hebdo επελέγη από την Αλ Κάιντα για να προκαλέσει την προσοχή, να υπενθυμίσει την παρουσία, την επιχειρησιακή ετοιμότητα και την ικανότητα της να επιφέρει καίρια πλήγματα, με στόχο να διεκδικήσει εκ νέου την πρωτοκαθεδρία στο τζιχαντιστικό κίνημα∙ μια θέση από την οποία την έχει εκτοπίσει εδώ και κάμποσο καιρό o ISIS. Με μια φράση -να πει πως ο παλιός είναι αλλιώς, ξέρει καλύτερα και είναι σε θέση να χτυπήσει στην καρδιά της Δύσης με εντυπωσιακό τρόπο προκαλώντας παγκόσμιο σάλο.
Ο ISIS, προσώρας τουλάχιστον, δεν επικεντρώνει την τρομοκρατία του στη Δύση αλλά στα εδάφη που κατέχει. Σε αντίθεση με την Αλ Κάιντα -που κέρδισε τη φήμη της με χτυπήματα σε μεγάλες πόλεις και πρωτεύουσες της Δύσης, όπως η Νέα Υόρκη, το Λονδίνο και η Μαδρίτη- ο ISIS στόχευσε εξαρχής αλλού: να έχει επιχειρησιακή έδρα. Το πέτυχε με τη δημιουργία του Χαλιφάτου, περίπου στο μέγεθος της Βρετανίας, σε όμορα εδάφη του Ιράκ και της Συρίας. Εξαιτίας αυτού απέκτησε, σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, παγκόσμια φήμη καθώς και τη στήριξη των φανατικών ισλαμιστών απανταχού της γης, παραγκωνίζοντας την Αλ Κάιντα. Εννοείται πως ο ISIS, όπως και η Αλ Κάιντα, χρησιμοποιεί ακραία βία (αποκεφαλισμοί δυτικών δημοσιογράφων, δημόσιοι λιθοβολισμοί, μαζικές εκτελέσεις, εκκαθαρίσεις θρησκευτικών και εθνικών μειονοτήτων) ασκεί, όμως, την τρομοκρατία του εντός τειχών, ακριβώς για να πει και να περάσει το μήνυμα -και προς τους “μέσα” και προς τους “έξω”- ότι εδώ είναι το κράτος μου και κάνω ότι θέλω.
Είναι κοινό μυστικό ότι η Αλ Κάιντα φέρει βαρέως την περιθωριοποίησή της από τον ISIS, o οποίος, ως γνωστόν, είναι παιδί της∙ μήτρα του είναι το πάλαι ποτέ παρακλάδι της Αλ Κάιντα με την επωνυμία “Αλ Κάιντα στο Ιράκ” του Αμπού Μουσάμπ αλ-Ζαρκάουι, τον οποίο σκότωσαν οι αμερικανοί το 2006 κοντά στην πόλη Μπακούμπα του Ιράκ. Πιθανότατα, λοιπόν, η Οργάνωση που δημιούργησε ο Οσάμα μπιν Λάντεν επιχειρεί να επανακάμψει στο προσκήνιο με τη δική της τακτική, χτυπώντας, δηλαδή, ένα στόχο-σύμβολο σε μια μεγάλη πόλη της Δύσης. Υπ’ αυτήν την έννοια, το Charlie Hebdo στοχοποιήθηκε παρεμπιπτόντως για το ύφος, τα γραφόμενα και τα σκίτσα του και κυρίως γι αυτό που είναι: ένα μέσο ενημέρωσης που οτιδήποτε του συμβεί -πόσω μάλλον μια δολοφονική επίθεση- θα προβληθεί με το παραπάνω από το σύνολο της οικογένειας των ΜΜΕ διεθνώς. Άλλωστε, δεν ήταν δα και τόσο φοβερά ή τόσο προκλητικά προς το Ισλάμ τα τελευταία σατιρικά του σκίτσα. Κάποια παλιότερα -μάλιστα.
Δεν ξέρω αν η Αλ Κάιντα επιστρέψει στην κορυφή του τζιχαντιστικού κινήματος όπως το επιθυμεί. Πιθανότατα -όχι. Το σίγουρο πάντως είναι πως -αν τελικώς επιβεβαιωθεί πως είναι εκείνη- έχει ακόμη τη δυνατότητα να προκαλεί μακελειό, φρίκη και πολύ πόνο καθώς και να τραβά την προσοχή του κόσμου και των ΜΜΕ παγκοσμίως.
Dispatches